Tây Sơn không chỉ là quê hương của Anh hùng áo vải Quang Trung, là quê hương của những nhà văn nhà thơ như Quách Tấn, Nguyễn Mộng Giác, là Đất Võ học, mà còn là cái nôi của những bài ca làm đắm say lòng người...

NGƯỜI  NHẠC  SĨ  BÊN BỜ SÔNG CÔN
Nhận  xét  tác  phẩm  và con  người  của  ông,  nhạc sĩ  Thanh  Anh  nhận  xét :  "Nhắc  tới  Vĩnh  An  là chúng ta nhắc tới Nhạc sĩ của những miền quê"

Nhạc sĩ Vĩnh An

Nhạc sĩ Vĩnh An ( Đặng Vĩnh An) sinh năm  1929  tại  Tây  Sơn -  Bình  Định  trong  một  gia đình  đam  mê  nghệ  thuật. Cha  là  tay  đàn  giỏi,  chú  là giọng hát hay, đã từng tham gia hoạt  động  trong  phong  trào  thanh niên dân chủ. 

Lớn lên trong không khí hát bội Bình Định và hào khí trống trận Quang Trung, sau Hiệp định Genève,  Vĩnh  An  rời  vùng  tự  do  Khu  V  ra  Bắc  tập kết và nổi tiếng ngay bằng bài hát "Dấu chân trên rừng".  Sau  đó  là "Gửi  anh  lính  bờ  Nam" và "Như cánh chim Kơtia". Nhạc sĩ Vĩnh An đã từng là người lính tham gia hoạt động thời kì bí mật, từng giữ các cương vị đại đội trưởng, huyện đội trưởng, trưởng đoàn  đoàn  văn  công  quân  đội,  trưởng  ban  tuyên huấn...  Ở  bất  cứ  cương  vị  nào,  người  "nhạc  sĩ" trong ông vẫn luôn đam mê âm nhạc, ông vẫn gắn bó  cùng  cây  đàn  trong  suốt  những  chặng  đường hành quân.

Trong kháng chiến tranh Mỹ, Vĩnh An đã từng đi  thực  tế  đến  vùng  đất   lửa  Quảng  Bình.  Những bài  hát  "Bà  mẹ  trên  sông  Quảng  Bình",  "Mùa  về bên  bờ  sông  Kiến  Giang" của  ông  đã  góp  thêm những đường nét vào bức tranh âm thanh hoành tráng của Việt Nam.

Sinh ra và lớn lên ở Bình Định, một vùng quê được  coi  là  chiếc  nôi  của  nghệ  thuật  Tuồng,  có lẽ  vì  thế  mà  màu  sắc  âm  hưởng  của  môn  nghệ thuật  này  rất  đậm  nét  trong  nhiều  tác  phẩm  của Vĩnh An. Bước vào thập kỷ đổi mới, ông trở về quê hương sông Côn của mình và viết ca khúc Đi tìm người hát Lý Thương nhaurất nổi tiếng. Đặc biệt Ca khúc Bên bờ sông Côn viết riêng cho quê hương đất võ Tây Sơn. Ngay khi mới ra đời, nó đã được công chúng hân hoan đón nhận. Trước đây có ca sĩ Thu Hiền, hiện nay ca khúc này đã được một người ca sĩ cùng quê với ông- ca sĩ Kim Thuỷ (Ca sĩ Đoàn nghệ thuật QK7) cũng diễn tả rất thành công…

Sau khi tập kết ra Bắc, ông có người vợ sau là nghệ sĩ Tuồng- NSND Đàm Liên. 

Nhạc sĩ Vĩnh An mất năm 1994, để lại hơn 300 ca khúc, hàng chục tác phẩm nhạc không lời cho sân  khấu  và  điện  ảnh.  Với  vốn  văn  học  của  một cây  bút  đã  tốt  nghiệp  Đại  học  Văn,  ông  còn  viết hàng trăm bản ca từ cho các làn điệu dân ca Bắc, Trung, Nam và hàng chục tác phẩm âm nhạc dành cho sân khấu.

Năm  2007  ông  được  tặng  giải  thưởng  Nhà nước về VHHT cho các ca khúc Dấu chân trên rừng, Nắng  ấm  quê  hương,  Đi  tìm  người  hát  Lý  thương nhau,  Câu  hò  sông  nước  miền  Trung,  Về  lại  sông Trà, Bên bờ sông Côn…

Nhạc sĩ Trường Tử Ka

... NGƯỜI VIẾT "CÔ GÁI TẰM TƠ"
Nhắc  đến  Trường  Tử  Ka,  người  Tây  Sơn  nghĩ ngay đến "Cô Gái Tằm Tơ", một bài hát đã đi vào lòng người, lấy từ mạch cảm xúc câu ca dao địa phương:

Con gái Phú Phong nuôi tằm dệt lụa
Con gái Cây Dừa cấy lúa quanh năm

Trường Tử Ka (tên thật là Phan Kim Anh), sinh năm 1947 tại Phú Phong, Tây Sơn. Từ những năm đầu  thập  kỷ  70  thế  kỷ  trước,  mặc  dù  không  qua trường lớp hay khóa đào tạo âm nhạc nào, nhưng anh đã tự mày mò sáng tác. 

Hai  mươi  tuổi,  anh  phiêu  dạt  lên  Pleiku,  viết những ca khúc trữ tình, nhẹ nhàng; có đôi bài mang tinh thần phản chiến như "Người  em  Hà  Nội"… Trong  những  năm  80, anh  là  Đội  trưởng  Đội văn  nghệ  quần  chúng thị trấn Phú Phong. Đội hoạt  động  rất  mạnh và  đã  đạt  rất  nhiều  giải thưởng  trong  các  kỳ  Hội diễn NT Quần chúng.

Bên  cạnh "Cô  gái  tằm tơ" anh còn có những ca khúc đi vào lòng người như: Không nơi nào đẹp bằng quê hương, Tình em cây lúa…

Gần 10 năm nay, anh rời Phú Phong lên sinh sống  ở  Ayunpa-  Gia  Lai,  thỉnh  thoảng  vẫn  sáng tác. Ước mơ của anh là ra được một album "để đời" tập  hợp  các  sáng  tác  tâm  đắc  của  mình  với  các giọng ca của quê hương Đất Võ. Mong sao ước mơ đẹp ấy sớm trở thành hiện thực…

CÔ CA SĨ TỪ QUÊ HƯƠNG ĐẤT VÕ...
Sinh trưởng từ một gia đình lao động yêu văn nghệ  tại  Phú  Phong,  ca  sĩ  Kim  Thuỷ  lại  có  chị  là Kim Phụng (người thể hiện đầu tiên và thành công bài  "Cô  gái  tằm  tơ")  dìu  dắt;  nên  từ  nhỏ  chị  đã ngấm vào trong người những bài hát về quê hương như "Bên  bờ  sông  Côn"  "Người  đi  tìm  điệu  hát  lý thương  nhau" của  nhạc  sĩ  đất  võ  Tây  Sơn-  Vĩnh An.

Ca sĩ Kim Thủy

Năm  1988,  trong  một  dịp  tình  cờ,  phát  hiện giọng nữ trầm đẹp (antomezzo) của chị, đạo diễn Phan  Ngạn-  người  phụ  trách  Đội  TTVH  Tỉnh  đội Bình Định- đã lên tận Phú Phong xin chị xuống Qui Nhơn tham gia Đội. 

Năm 1989 (sau khi đoạt huy chương vàng HDVNQC tỉnh với bài hát "Đất nước"- NS Phạm Minh Tuấn) chị đã là giọng ca chủ lực của đội TTVHBĐ. Năm  1991,  chị  lại  đoạt  Huy  chương  Vàng  trong cuộc thi giọng hát hay SV-HS toàn quốc với bài hát "Ngẫu hứng lý ngựa ô". 

Sau cuộc thi, chị được Đoàn NT quân khu 5 xin về bổ sung cho đội ca. Rời quê nhà, chị bắt đầu ra Đà Nẵng và giọng ca của chi càng được thăng hoa trong môi trường chuyên nghiệp.

Năm1993,  chị  đoạt  giải  ba  Tiếng  hát  truyền hình  TPHCM  trong  lần  đi  thăm  người  thân  ở  TP. HCM. Năm 1995 chị đoạt HCV chuyên nghiệp Toàn quốc với bài "Người mẹ của tôi" (Xuân Hồng), 1996 chị đoạt giải giọng hát xuất sắc THTH khu vực miền Trung và Tây Nguyên.

Đến 1997, cuộc thi Tiếng hát truyền hình toàn quốc  lần  thứ  nhất  tại  Hà  Nội  (tiền  thân  giải  Sao Mai hiện nay) chị xuất sắc đoạt giải 2 với bài Ngày em đến (Từ Huy) Tình yêu không lời (Thuận Yến). (Có điều thú vị là do Đoàn NTQK 5 đóng trên địa bàn Đà Nẵng nên khi chị đoạt giải THTH, người ta cứ  ngỡ  chị  là  người  sinh  trưởng  tại  Đà  Nẵng  mà thôi!)

Năm 1999, chị lại đoạt giải giọng hát hay Toàn quân với bài nhạc nhẹ mang âm hưởng Chăm "Ka tamara" (Nguyễn  Hoàng).  Năm  2000,  Đoàn  NT QK7 đã xin Tổng Cục Chính Trị đưa chị về TPHCM để  bổ  sung  cho  đội  nhạc  nhẹ  của  Đoàn.  Về  vùng đất  phương  Nam,  chất  giọng  chị  càng  được  khán giả chú ý. Ngoài thời gian hát nhạc Truyền thống cho Đoàn, chị là giọng ca chuyên hát nhạc Trịnh. 

Năm 2002, chị mang hàm cấp tá và 2007 và sau  khi  tốt  nghiệp  Thanh  nhạc  tại  Đại  Học  NTQĐ chị được cấp trên bổ nhiệm làm đội trưởng đội ca của Đoàn NTQK 7.

Chị  là  ca  sĩ  mà  các  nhạc  sĩ  ở  Hội  Âm  nhạc TP. HCM hay đặt hát cho các sáng tác mới (như NS Phạm Minh Tuấn với bài Biển hát, NS Kim Long với bài Thay lời ru anh).

Người  nghe  nhớ  chất  giọng  trầm  ấm  của  chị với những bài hát trữ tình như: Một đời người một rừng cây (Trần Long Ẩn) Phôi pha, Hà nội mùa thu, Chiều  trên  quê  hương  tôi,  Xin  cho  tôi,  Môi  hồng đào (Trịnh Công Sơn) hoặc Khát vọng (Thuận Yến), Bên em là biển rộng (Bảo Chấn), Quê hương tuổi thơ tôi (Từ Huy), Không còn mùa thu (Việt Anh)… 

Năm  2008  chị  ra  album "Sài  Gòn  màu  nắng  cho em", còn năm nay chị đang tiếp tục cho ra album "Chiều trên quê hương tôi". Dù đi xa đã lâu, nhưng mỗi lần có dịp về với quê nhà thân yêu, chị lại cùng các  anh  trong  đội  Văn  nghệ  huyện  nhà  (như  anh Chánh, anh Lãnh, anh Song...) hát những bài hát vượt thời gian như ngày xưa.

Mong sao những năm tới, tiếng hát của ca sĩ Kim Thủy càng bay cao, bay xa hơn nữa…

Nguồn: Người Tây Sơn 2011